Zazdrość w związku

Temat ten jest bardzo aktualny, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. Wg badań amerykańskich 98% ludzi zna uczucie zazdrości. Jak widzimy zazdrość przynależy do życia i pomaga nam, nie stracić osoby, którą kochamy i na której nam zależy.

Już 5-6 miesięczne niemowlaki reagują zazdrością, kiedy rodzice zwracają uwagę na zabawki w formie lalek, a nie zwracają uwagi na nie. Ośmiomiesięczne dzieci są zazdrosne o uwagę rodzicielską, kiedy rodzice patrzą na inne dzieci np. ich rodzeństwo. Kiedy dziecko nie reaguje zazdrością na brak uwagi rodzicielskiej, to jest to reakcja alarmująca, ponieważ świadczy o braku relacji pomiędzy niemowlęciem a matką.

W zazdrości chodzi o bliski obiekt, z którym ma się relację. Zawsze zazdrość dotyczy lęku przed utratą bliskiej osoby. Te same miejsca w mózgu są zaktywizowane, w reakcji na zazdrość realną jak i na zazdrość wyobrażoną. Zazdrość jest bólem wewnętrznym. Osoba zazdrosna jest bardzo spragniona uwagi osoby bliskiej/partnera. Czasami kochający partner jest częścią wyobrażenia sukcesu życiowego np. wyobrażam sobie, że mam dom, rodzinę, kochającego partnera, nie muszę czuć pustki, bólu, niedosytu.
Osoba, która jest chorobliwie zazdrosna często uważa, że partner jest jej własnością. Taka osoba nie umie przyznać się do uczuć pustki, zagubienia, bezsilności. Jeśli tylko zazdrośnik poczuje się pusty, przekierowuje uwagę na partnera i jest skłonny wtedy podejrzewać, że partner go zdradza.

Rozróżniamy 3 podstawowe rodzaje zazdrości:

  1. Zazdrość reaktywna, która się pojawia się w reakcji na konkretną sytuację z życia np. Partner tańczył na weselu wielokrotnie z inną kobietą.
  2. Chorobliwa zazdrość to emocja, która utrzymuje się na stałym poziomie mimo, że nie ma realnego powodu do zazdrości. Chorobliwy zazdrośnik znajduje się w stanie permanentnego pobudzenia i nie może ukoić niepokoju o to, że straci ukochaną osobę.
  3. Następny poziom zazdrości to obsesyjna, szaleńcza zazdrość, stan emocjonalny-mentalny, w którym zazdrośnik chce kontrolować partnera, przeszukuje jego rzeczy, szuka dowodów zdrady.
  4. Zawiść powstaje wówczas, kiedy druga osoba posiada coś, co chcemy mieć za wszelką cenę i jesteśmy przekonani, że nigdy tego nie będziemy mieli, nie koniecznie chodzi o dobra materialne. Zawiść może dotyczyć uznania, talentu, bycia kochanym, poczucia bezpieczeństwa. Zawiść może mieć różne formy. W destrukcyjnej zazdrości osoba dąży do zabrania talentu, wpływu, uznania np „Kiedy wyobrażamy sobie, że sąsiad ma wypadek samochodowy albo przyjaciółka traci jednego z rodziców, z którym miała bliską relację”.

Zazdrość często towarzyszy stanom chorobowym np. depresji, psychozie, stanom lękowym. Alkoholizm, niska potencja, choroby endokrynologiczne, nieszczęśliwy związek, niedopasowanie w związku oraz duże różnie w wieku partnerów (10 lat) mogą sprzyjać zazdrości.

Uczucie zazdrości powstaje łatwiej, kiedy osoba jest w depresji i ma zaniżony obraz własnej osoby.

Szczególnie często przeżywają uczucie zazdrości osoby w wieku pomiędzy 18-29 rż., 33 % osób z tego przedziału wiekowego deklaruje, że doświadcza uczucia zazdrości. Jest to moment rozwojowy, kiedy osoby dobierają się pary.

Osoby z wysokim poczuciem wartości są mniej zazdrosne. Lekka zazdrość świadczy o zaangażowaniu w relację, związek. Osoby, które są sparaliżowane przez lęk przez porzuceniem mają niskie poczucie własnej wartości.
Osoby stabilne, ze zdrowym poczuciem własnej wartości interesują się tym co robi druga osoba. Nie mają silnej potrzeby kontrolowania tej osoby.
Bardziej podatne na chorobliwą zazdrość są osoby, które doświadczyły długich izolacji od rodzica w dzieciństwie, realnego bólu porzucenia.

Wg badań dorosłe kobiety, które są zazdrosne, reagują poczuciem winy, obwiniają siebie, że nie były wystarczająco atrakcyjne, wystarczająco ciekawe/dobre dla partnera.
Mężczyźni, którzy są zazdrośni reagują często w sposób agresywny, wybuchami złości, a w skrajnych przypadkach rozładowują agresję na przedmiotach wokół.

Często obserwujemy takie zjawisko, że relacja z poprzednimi partnerami jest niedomknięta. Mówi się wtedy „że drzwi się półotwarte i wówczas obecny partner może czuć się zazdrosny o starą sympatię”. Osoba, która czuje się zaniedbywana w związku może otrzymać wsparcie/uznanie/miłość osoby, z którą się wcześniej rozstała. Jednakże pułapką dla niej może być utkniecie w dwóch związkach jednocześnie. W praktyce ważne jest starą relację domknąć. Możliwa jest praca terapeutyczna z parą, w której dochodzi do symbolicznego zakończenia związku. Ta praca daje odblokowanie ogromnej ilości energii osoby pracującej.

Przykład I:
Kobieta lat 40, stanu wolnego, weszła w związek z mężczyzną, dla którego czuła się bardzo atrakcyjna. Kiedy związek się rozpadł, kobieta przeżywała dużo smutku i odrzucenia. Myślała, ze związek rozpadł się z powodu jej deficytów i nieatrakcyjności. Praca terapeutyczna uwypukliła jednakże to, że były partner był w pełnej symbiozie ze swoją matką. Szukał partnerki zależnej i potulnej, a klientka była osobą pewną siebie, pełną radości życia. Po pracy terapeutycznej klientka poczuła się wolna od zazdrości i niezadowolenia z siebie.

Przykład II:
Młoda kobieta i mężczyzna byli parą, wspólnie mieszkali. Kobieta wyjechała na kilu miesięczny kontrakt za granicę, do pracy. Po powrocie stało się jasne, że miała tam innego partnera. Mężczyzna był zrozpaczony, ale czuł się tak bardzo samotny i małowartościowy w swoim życiu, że przeszedł do porządku dziennego nad tą bolesną zdradą. Partnerka zafundowała rekompensatę w postaci w miodowego mieisąca. Mężczyzna to zaakceptował. Na głębszym poziomie mężczyzna czuł się bardzo dotknięty, zraniony przez partnerkę. Naruszony został głębszy poziom zaufania w związku . Schemat zdrad powtarzał się wielokrotnie. Za każdym razem mężczyzna akceptował te zdrady. Z czasem relacja przybrała formę uzależnienia od partnera.

Przykład III:
Młoda kobieta była przedsiębiorcza, wszystko potrafiła załatwić dla domu, sprytem lub uwodzącym sposobem bycia. Stała się niezastąpiona. Z wiekiem partner czuł się coraz bardziej zazdrosny, podporządkowany kobiecie i zależny od niej. Zazdrość mężczyzny o kobietę rosła.

Przykład IV:
Żona była tak zazdrosna o swojego męża, że kiedy koleżanka z pracy poklepała go po ramieniu, żona wykrzyknęła głośno „dość tych czułości”. Żona poczuła się zagrożona odrobiną ciepła w relacji koleżeńskiej.

Przykład V:
Kobieta odkryła, że maż- dobrze funkcjonujący, zarabiający biznesmen, korzystał z usług młodych prostytutek. Wstrząsem dla kobiety był nie sam fakt korzystania z usług prostytutek, lecz to, że te kobiety były młode, młodsze od niej.
Wysiłki żony poszły w kierunku zwiększenia sprawności fizycznej, odmłodzenia siebie. Kiedy kobieta poczuła się równie atrakcyjna i młoda jak te kobiety, mąż zaprzestał korzystać z usług prostytutek. Zazdrość skończyła się w momencie, kiedy żona poczuła się atrakcyjna i pożądana.

Przykład VI:
Przykładem destrukcyjnej, obsesyjnej zazdrości jest sytuacja, w której osoba zazdrosna chce kontrolować zachowanie swojego partnera np. sprawdza jego korespondencję, z kim się spotyka, może zlecić śledzenie tej osoby. Mimo tych czynności, poziom niepokoju zazdrośnika nie zmniejsza się trwale.

Przykład VII:
Sukces życiowy partnera może wzbudzić silną zazdrość i obawę o utratę swojej pozycji w małżeństwie. Jeśli żona odnosi sukces zawodowy, to często mąż się obraża, ma gorszy nastrój, pokazuje jaki jest ważny. Kiedy uda mu się wzbudzić zazdrość żony, musi żona się nim zająć i poprawić mu nastrój. Wzbudzanie zazdrości może być formą karania za sukces.
Świetnym przykładne zazdrości mężczyzny o sukces zawodowy jest los Whitney Houston.

Przykład VIII:
Zazdrość rodzica o szczęście małżeńskie dziecka:
Zazdrością, którą jest trudno dostrzec jest zazdrość o szczęście małżeńskie dziecka.

60 letniej kobiecie było trudno zbudować trwały związek z mężczyzną, jej związki rozpadały się po 2-3 latach. Były to związki z żonatymi mężczyznami. Jedna z jej córek wyszła za mąż, miała udane małżeństwo. Matka formalnie deklarowała zadowolenie z tego stanu rzeczy, ale często myślała o tym, że jej się nie udało zawrzeć dobrego małżeństwa. Matka była zazdrosna o szczęście córki.

Jak przerwać spiralę zazdrości?
Spiralę zazdrości można przerwać jak tylko osoba zazdrosna sobie ją uświadomi i przepracuje przyczyny tej zazdrości. Źródłom zazdrości jest postawa wewnętrzna człowieka, jego doświadczenia. Każdy człowiek może znaleźć spokój wewnętrzny i odnaleźć swoją wartość.