ADHD zespół nadpobudliwości psychoruchowej dzieli się na takie stany, w których występują tylko objawy nadpobudliwości psychoruchowej, nie ma zaburzeń uwagi i koncentracji oraz na takie stany/sytuacje, w których osoba ma zarówno zaburzenia uwagi jak też nadpobudliwość ruchową. W tym artykule skupimy się na wybranych zagadnieniach, które mogą pomóc osobom z diagnozą ADHD podjąć decyzję o rozpoczęciu terapii par lub terapii indywidualnej.
Badania austriackie wskazują, że 75% dzieci z ADHD oraz 65-89% osób dorosłych z ADHD ma choroby współistniejące, do których należą:
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia afektywne (choroba dwubiegunowa)
- zaburzenia osobowości
- niestabilność emocjonalna
- uzależnienia chemiczne (głód substancji przejawia się jako niepokój ruchowy)
Często u osób dorosłych w toku diagnozowania ADHD nie jest przeprowadzona pełna diagnoza różnicowa.
Diagnoza ADHD u dzieci i młodzieży
Często diagnoza ADHD jest mylona z niestabilnością emocjonalną (rozumianą jako np. niespójność emocji, nadmierna reaktywność, impulsywność, trudności w regulacji emocji, popadanie w skrajności emocjonalne- przechodzenie z jednej skrajnej emocji w drugą, trudności w relacjach, nadmierna wrażliwość głównie na krytykę i odrzucenie, trudność w wytrzymaniu frustracji).
Rozpoznanie ADHD u dorosłych może być również mylone z epizodem maniakalnym w chorobie dwubiegunowej. Osoba w stanie maniakalnym nie może wysiedzieć na miejscu, wysłuchać wypowiedzi rozmówcy, ma gonitwę myśli, podwyższone tempo procesów psychicznych i ruchowych.
Zdarza się, że partnerki i żony osób uzależnionych od narkotyków lub leków, które nie wiedzą o uzależnieniu swoich partnerów/mężów mogą być często pobudzone, być w stanie niepokoju wewnętrznego, przypominającym stan obłędu.
Również partnerzy osób uzależnionych od seksu mogą mieć objawy podobne do ADHD, zwłaszcza wtedy, kiedy ich partnerzy są na głodzie seksualnym.
ADHD jest często niedostrzeżone, nie jest diagnozowane w takich zawodach, w których jego objawy przynoszą korzyści, czyli pomagają ludziom w przystosowaniu do ich pracy. Mówimy tu o pracy w korporacjach, szpitalach, na sali sądowej, w sporcie, dziennikarstwie, w wielu zawodach artystycznych. W tych zawodach opłaci się umiejętność robienia kilku rzeczy naraz, bez poczucia wyczerpania.
Znakomity trening umiejętności wykonywania kilku rzeczy naraz, można zdobyć wychowując się w rodzinie, gdzie jedno z rodziców było zaburzone psychicznie lub piło alkohol.
Poniżej przytaczamy przykłady, gdy wychowanie w konkretnej rodzinie sprzyjało wykształceniu cech ADHD.
Przykład I: dziennikarz często musi skoncentrować się w krótkim odcinku czasu, czasami pracować w nocy. Komuś, kto nigdy nie musiał pracować w nocy, na ogół nie przychodzi do głowy, żeby wybrać zawód, który będzie tego od niego wymagał.
Przykład II: Kobieta, która miała matkę alkoholiczkę, w dzieciństwie często nie spała, tylko czuwała. Ta kobieta będzie przystosowana do pracy w nocy i częściej wybierze zawód, który tego od niej wymaga.
Wydaje się, że osoba, która miała ojca chorego psychicznie, szybciej wybierze zawód w którym będzie musiała robić kilka rzeczy jednocześnie.
Osoba, która ma nawyk redukowania silnego napięcia w rodzinie, będzie musiała się nauczyć żyć w stanie ciągłego czuwania, pobudzenia wewnętrznego.
Część osób odkrywa, że jeśli będą się gimnastykować, szybciej ruszać, to pomoże im się to skupić. Takie osoby potrafią się skupić w sytuacjach, w których osoba przeciętna sobie nie radzi.
Jak osoba z ADHD funkcjonuje w związku/małżeństwie?
Takie osoby szybciej się nudzą, rutyna w związku jest dla nich trudna. Częściej dochodzi do zdrad i rozwodów w związkach osób z rozpoznaniem ADHD. Takie osoby zdradzające częściej nie mają refleksji, że zrobiły coś niewłaściwego.
Przykłady komunikacji w parze, gdzie jedno z partnerów ma diagnozę ADHD?
Osoba z rozpoznaniem ADHD ma milion różnych pomysłów, partner bez objawów ADHD czuje się wówczas zalany, przytłoczony natłokiem informacji, myśli „po co mi to”, ma uczucie chaosu. Partner z objawami ADHD zapomina o tym, co usłyszał od rozmówcy, wyłącza się, ma fragmentaryczny obraz wypowiedzi partnera.
Partner bez objawów ADHD ma wówczas wrażenie, że nie dostaje uwagi, czuje się nie wysłuchany w swoich potrzebach, zraniony. Partner z objawami ADHD nie wie, że zalewa rozmówcę informacjami, że jest chaotyczny i nadpobudliwy. Nie umie skupić uwagi na wypowiedzi rozmówcy i nie wie, co partner chce przekazać.
Osoba z ADHD nie wie, że jest nieobecna emocjonalnie dla partnera z uwagi na swoje duże napięcie wewnętrzne i chaos. Może czuć się zraniona przez partnera, bo przecież stara się go słuchać.
Osoba z ADHD zazwyczaj nie umie się rozluźnić, odprężyć, odpocząć, nie zna takiego stanu. Może się rozluźnić lub uspokoić gdy wybuchnie, będzie uprawiać sporty ekstremalne, gdy napije się alkoholu, po akcie seksualnym.
Osoby z nadpobudliwością ruchową pomagają społeczeństwu skończyć z nieprawidłowymi działaniami takimi jak np. bezsensowne kolejki w administracji. Zasady życia społecznego muszą być dla tych osób jasno określone, być czytelne dla każdego. Osoba z rozpoznaniem ADHD nie wytrzyma długiego stania w kolejkach, zamieszania, chaosu.
Ponieważ osoby z ADHD źle tolerują rutynę, monotonię, są często bardzo kreatywne, szukają niestandardowych rozwiązań w zawodach związanych z edukacją, dziennikarstwem, działalnością artystyczną.
Związki, w których obydwoje partnerzy mają diagnozę ADHD mogą być wypełnione złością, frustracją i nieporozumieniami.
Poniżej przytaczamy garść informacji z różnych badań, które naszym zdaniem przemawiają za tym, że małżeństwa w których jedno z partnerów ma ADHD powinny i mogą korzystać z psychoterapii par i małżeństw. Wg badań z grudnia 2020, American Society of ADHD and Related disorders małżeństwa, w których choć jedno z partnerów ma diagnozę ADHD zgłaszają niższą satysfakcję w związku/małżeństwie i są bardziej skłonne do rozwodów lub separacji niż partnerzy bez diagnozy ADHD.
- Liczba rozwodów wśród par z diagnozą ADHD jest 25-40 % wyższa niż w populacji ogólnej.
- Średnia długość trwania małżeństwa osób z ADHD przed rozwodem wynosi 4-7 lat.
- Główną przyczyną rozwodów: niekompatybilność, niewierność, kłótnie o podłożu finansowym.
- Spośród symptomów ADHD, które wpływają na jakość małżeństwa, najistotniejsze są:
- impulsywność 55%
- niestabilność emocjonalna 46%
- nieuważność 42%
- Małżeństwa osób z diagnozą ADHD, które nie podejmują terapii rozwodzą się 3,5 razy częściej niż te, które uczestniczą w terapii małżeńskiej.
- Tylko 20% par z diagnozą ADHD podejmuje terapię z tego powodu.
Nowe badania opublikowane 2021 wskazują, że osoby dorosłe z ADHD częściej wybierają partnerów z symptomami ADHD ( podobieństwa się przyciągają, osoby o podobnym typie zachowania), co nasila kłopoty problemy w małżeństwie.
Bardzo byśmy chciały, by ten artykuł pomógł Państwu w podjęciu terapii małżeńskiej. Diagnoza ADHD u osób dorosłych nie jest czymś uniemożliwiającym pracę nad sobą. Osoby z ADHD mogą poprzez terapie, znacząco zwiększyć komfort swojego życia.