Autor: Małgorzata Krupińska

Przykład:
Mężczyzna, o którym rodzina sądziła, że stanowczo odmówi przyjścia na terapię zainicjowaną przez syna, zgodził się na udział w terapii. Wytrwał on w terapii rodzinnej mimo tego, że trudno mu było wytrzymać 90 minut sesji rodzinnej. Syn podjął prace fizyczną w trakcie terapii. Okazało się to być bardzo ważne dla ojca, gdyż ojciec przez całe całe swoje dzieciństwo i młodość musiał pracować fizycznie. Było widoczne, jak uwaga i świadoma obecność ojca odbudowała całą rodzinę, zwłaszcza syna.

Aktualne badania psychologiczne pokazują, że poczucie wartości mężczyzn jest wyższe niż poczucie wartości kobiet (Urlich Orth). Ogólnie poczucie wartości wzrasta od wieku przedszkolnego do 10-12 rż i pozostaje na tym poziomie przez okres dorastania. W wieku około 30 lat znów obserwujemy wzrost poczucia wartości, który utrzymuje się do 60 -65r.ż. Znaczące relacje społeczne i zaangażowanie społeczne w każdym wieku mają wpływ na wzrost samooceny. Środowisko rodzinne we wczesnych latach dziecięcych ma długotrwały wpływ na poczucie wartości dzieci. Ten wpływ utrzymuje się również w życiu osób dorosłych. Dobra samoocena sprzyja dobrym relacjom i doświadczeniom społecznym i odwrotnie. Korzystne relacje i doświadczenia społeczne pomagają utrzymać dobrą, stabilną samoocenę.

Na poczucie wartości mężczyzn wpływa często historia rodu. Pokolenia mężczyzn biorących udział w I i II wojnie światowej, były odcięte od uczuć z powodu swoich przeżyć wojenne. Poczucie wartości mężczyzny, zależało od tego, czy mężczyzna przeżył wojnę i wrócił do domu, czy zdołał obsiać pole, aby wyżywić rodzinę, czy począł potomstwo. Pokolenie mężczyzn biorących udział w wojnach, było odcięte od uczuć, a ich potomstwo,:synowie oraz wnuki cierpieli częściej na zaburzenia emocjonalne i choroby psychiczne. Niektórzy członkowie rodzin opuszczali swoje rodziny i byli uznani za zaginionych.

Drużyny wioślarskie, piłkarskie, koszykarskie, organizacje sportowe są miejscem, gdzie tworzy się więzi między mężczyznami oparte na współpracy. Tego typu relacje, przynależność do organizacji sportowych buduje poczucie wartości mężczyzny.

Kiedy mężczyźni są sobą rozczarowani i nie czują się wystarczająco dobrze, to wtedy częściej podejmują próby zmiany swojego samopoczucia poprzez kontakty seksualne. Sprzyja to temu, że mogą się łatwo uzależnić od seksu. Jeśli mężczyzna ma wysokie poczucie własnej wartości, to osłabienie potencji seksualnej związane z wiekiem lub kryzysem życiowym/zdrowotnym nie obniży jego samooceny. Inną formą podnoszenia niskiego poczucia własnej wartości przez mężczyznę jest kupowanie drogich samochodów, motocykli, domów oraz otaczanie się młodymi kobietami. Rzadko kiedy mężczyzna, który ma luksusowy samochód myśli o sobie „mam ten samochód i po prostu jestem tego wart”. Często w środku mężczyzna czuje się niepewnie i nowy samochód buduje jego ego.

Kiedy chłopiec jest potomkiem starszego mężczyzny i młodej kobiety, często wstydzi się „ swojego starego ojca” i może mieć kłopot w nawiązaniem relacji z nim. Jeśli chłopiec jest jedynym dzieckiem młodej matki, to matka może być pochłaniająca i zaborcza. Taka sytuacja rodzinna może powodować obniżenie samooceny mężczyzny. Ważne jest, aby zapobiegać takim sytuacjom np. poprzez psychoterapię rodzinną lub inną formę terapii dostosowaną do potrzeb rodziny.

Coraz więcej osób w Polsce akceptuje fakt, że są homoseksualni. W parach homoseksualnych mężczyzna pełniący rolę żeńską, częściej buduje swoje poczucie wartości w oparciu o czułość, troskliwość a mężczyzna pełniący rolę męską w związku swoją samoocenę opiera na tym, że jest osobą odpowiedzialną za związek, rodzinę. Często mężczyźni homoseksualni mieli trudne relacje z swoim ojcem, nie mieli kontaktu, nie czuli się przez nich wspierani. Wtedy miejsce ojca w rodzinie zajmowała dominująca matka. Doświadczenia pracy klinicznej pokazują, że ojciec często był bardzo agresywny i dorastający mężczyzna/syn czuł się w obowiązku zająć matką, którą postrzegał jako słabszą. Wybór orientacji seksualnej był wtedy dla mężczyzny nieuświadomionym wyborem, by „nie stać się tak agresywnym jak jego ojciec”.

Poczucie niskiej wartości mężczyzn może się wyrażać jako perfekcjonizm, lęk przed popełnieniem błędów, jako duża potrzeba uznania. Mężczyzna, który jest bardzo perfekcyjny, sam siebie nie akceptuje, sam siebie odrzuca. Potrzebuje uznania i aprobaty od bliskich, żony, innych osób.

Przykład:
Mężczyzna lat 48, żonaty ma dwóch synów. Chłopcy uczęszczają do szkół prywatnych, z doskonałym programem, z doskonałymi nauczycielami. Małżeństwo mieszka w perfekcyjnie wykończonym domu, w eleganckiej dzielnicy, utrzymuje relacje z dobrze ustosunkowanymi ludźmi. Wewnątrz mężczyzna czuł się pusty i niewiele warty.

Opracowały
Teresa Ossowska, Małgorzata Krupińska

Artykuł w wersji audio

Kiedy życie w świecie wirtualnym staje się groźne dla młodego człowieka?

1. Kiedy młoda osoba spędza wiele godzin dziennie w internecie.
2. Kiedy nastolatek jest nerwowy, poirytowany, smutny, znudzony, w sytuacji gdy nie ma dostępu do komputera.
3. Kiedy nastolatek porzuca zainteresowania, które go wcześniej cieszyły i budowały.
4. Kiedy ma kłopoty z powodu grania, serfowania po internecie np. przestaje spać, przestaje jeść regularnie, dbać o własną higienę, ma gorsze wyniki w nauce, jest usunięty ze szkoły/studiów, jego komputer jest zawirusowany.
5. Kiedy mimo tych wszystkich trudności, nastolatek gra dalej.
6. Kiedy nastolatek chce przestać grać, ale nie udaje mu się wytrwać w swojej decyzji.
7. Kiedy relacje intymne mają miejsce w świecie wirtualnym a nie realnym.

Przykład z życia:
Młoda kobieta ma 21 lat. Obydwoje rodzice są tytanami pracy, odnoszą sukcesy, są lubiani, ekscytujący, podziwiani. Rodzice planują świetlaną przyszłość córce. Jako dziecko miała liczne opiekunki, była wożona na liczne zajęcia dodatkowe. Kilka lat zajęło rodzicom zauważenie faktu, że dziewczyna wraca ze szkoły przerażona i milcząca. Dowiadują się, że w szkole jest ośmieszana przez koleżanki. Zmieniają wówczas szkołę na inną. Ich uwadze umyka fakt, że zarówno w okresie wyśmiewania/mobbingu w szkole jak i po zmianie szkoły, dziewczyna rozluźnia się grając w gry RPG.
Kilka lat później ma miejsce rozwód rodziców. Dziewczyna zamieszkuje z matką. Jest cicha, spokojna, nie sprawia kłopotów. Rodzice orientują się, że córka ma kłopoty, kiedy przerywa wybrane studiach.
Mimo, że rodzice są rozwiedzeni, zwracają wtedy uwagę na córkę. Nie wiedzą co się z nią dzieje. Zastanawiają się, czy jest chora psychicznie, czy ma „słaby charakter”?
Odpowiedź brzmi „córka jest osobą uzależnioną od gier komputerowych, internetu”.

Co o tym świadczy?

• W wieku 10 lat nauczyła się, jak korzystać z gier/internetu, żeby nie czuć lęku, kiedy czuła się atakowana, ośmieszana.
• Kilka lat poprawiała sobie samopoczucie, grając w gry komputerowe, po tym jak była ośmieszana przez koleżanki lub bała się.
• Dziewczyna była wściekła na swoich rodziców, którzy nie zauważyli sytuacji prześladowania w szkole. Córka nie wyraziła tej wściekłości.
• Przed rozwodem rodzice kłócili się, a córka grała coraz więcej i więcej. Wówczas spała po kilka godzin dziennie.
• Nastolatka nie wyraziła złości na rodziców, którzy nie mogli się porozumieć.
• Swoją złość rozładowywała grając do późna w nocy.

Paradoksalnie to, że dziewczyna grała, serfowała po internecie, pozwoliło jej nie skrzywdzić żadnego z rodziców, nie opowiedzieć się po żadnej ze stron.

Niestety skutki uzależnienia od gier, komputera, internetu były takie że:

• Nie umiała wyrazić złości, lęku w relacji z rodzicami i rówieśnikami
• Nie nawiązała bliskich relacji w szkole podstawowej i średniej. Jej relacje rówieśnicze szybko się kończyły.
• Zaczęła się masturbować i nie znalazła chłopaka, choć jest piękną kobietą
• Zaczęła mieć kłopoty z koncentracją w sytuacjach kontaktu z ludźmi, czuła się szybko znudzona, zmęczona
• Nie umiała się skupić na zajęciach w szkole
• W efekcie tych trudności, musiała przerwać naukę na studiach

O uzależnieniu od gier/internetu/mediów społecznościowych świadczą następujące zachowania:

• Zaniedbanie obowiązków szkolnych i domowych
• Granie do późnych godzin nocnych
• Spóźnianie się do szkoły, opuszczanie zajęć
• Słabsze wyniki w nauce
• Nieregularne odżywianie
• Ograniczona ilość kolegów, słabsze kontakty z rówieśnikami
• Dziecko mówi, że ma dobrych znajomych na których może liczyć w internecie
• Brak osobistych relacji rówieśniczych adekwatnych do wieku
• Oszukiwanie rodziców, tworzenie iluzji, że się przygotowują do zajęć, egzaminów
• Drobne oszustwa finansowe, kradzieże
• Zwiększenie drażliwości, wybuchy, obwinianie rodziców, nauczycieli
• Zaburzenia miesiączkowania
• Pominięcie, zaniedbywanie higieny osobistej
• Kontakt z dzieckiem staje się bardziej trudny i powierzchowny

Jeśli występują następujące zachowania jest to powód do konsultacji rodzica u psychologa, gdyż dziecko potrzebuje pomocy, aby wyjść z uzależniania od internetu, gier itd. oraz zacząć realne życie.

Przerwanie cyklu uzależnienia od świata wirtualnego jest trudne po 30 roku życia, wzorce uzależnienia są utrwalone i oporne na zmianę.

Co pomoże rodzicowi, który ma wątpliwości, czy jego dziecko jest uzależnione?

• Korzystne jest, kiedy rodzic zauważy problem
• Pomocne jest, dopuścić myśl, że młody człowiek może być uzależniony od gier komputerowych/internetu/mediów społecznościowych
• Pomaga przygotowanie rodziców do odstawienia „środka znieczulającego czyli internetu” i przeprowadzenie tej zmiany
  
• Utrzymanie abstynencji dziecka od gier komputerowych/ internetu
• Praca z rodzicami nad tematami, stojącymi za uzależnieniem młodego człowieka od gier/internetu/mediów społecznościowych

Jeśli niepokoją się Państwo zachowaniami dziecka związanymi z internetem, grami komputerowymi, zapraszamy Państwa do kontaktu z terapeutami ośrodka Aditus.

Opracowały
Teresa Ossowska, Małgorzata Krupińska

Artykuł w wersji audio

Artykuł w wersji audio: