Jeszcze 100 lat temu poczucie własnej wartości mężczyzny zależało od tego, jak go traktował ojciec. Ważne było, czy ojciec chciał inwestować w młodego mężczyznę, czy darował mu dobrą ziemię, dobry majątek, czy dbał o jego wykształcenie. Z reguły t o syn zastępował ojca w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, rzemiosła, dziedziczył syn jego warsztat pracy. Również w zawodach typu aptekarz, lekarz prawnik, syn częściej wybierał taki sam zawód jak jego ojciec. Synowie mężczyzn o wyższym statusie zawodowym lub społecznym, z reguły cieszyli się wsparciem społeczności. Społeczeństwo chętnie udzielało im kredytu zaufania, nawet jeśli ich kompetencje zawodowe były niższe niż umiejętności ich ojców. Jeśli siostra chciała przejąć zakład rzemieślniczy po zmarłym bracie, to musiała pokonać początkową nieufność społeczeństwa i udowodnić, że umie ten zakład prowadzić nie gorzej od mężczyzny. Również lekarki, prawniczki, które jako pierwsze w rodzie wykonywały swój zawód musiały udowodnić, że jest to ich misją, że się szczególnie dobrze do tego nadają.
Poczucie wartości mężczyzny zależało również o tego, jaką rolę miał w środowisku religijnym, politycznym. Jeśli ojciec mężczyzny był niestabilny emocjonalnie, nadużywał alkoholu lub miał złą opinię społeczną, to najczęściej osłabiało to poczucie własnej wartości jego syna. Opinia społeczna typu „Jaki ojciec taki syn”, nie pomagała synowi dostać dobrą pracę zarobkową, nie pomagała mu dostać kredytu zaufania od społeczeństwa.
O poczuciu wartości mężczyzny i jego budowaniu mówią bajki. W bajce „Żabi król” księżniczka, której matka zmarła, zgubiła w studni złotą kulę-bezcenną pamiątkę po matce. Nie mogła sama jej wydobyć. „Żabi król” pomógł jej w tym zadaniu, w zamian za to, chciał zostać jej towarzyszem. Księżniczka ani myślała dotrzymać warunków umowy z żabą, natomiast jej ojciec nalegał aby to zrobiła. Żabi król konsekwentnie domagał się, aby księżniczka wywiązała się ze swoich zobowiązań, aby z nim jadła przy jednym stole, aby spała z nim w jednym łóżeczku . Wytrzymał on całą niechęć księżniczki, bo znał swoją wartość. Ta historia ma swój happy end. Księżniczka postawiła mu granicę, rzuciwszy nim w gniewie o ścianę, wtedy żabi król zmienił się w „mężczyznę w pełnej krasie”.
Przykład:
Mężczyzna, o którym rodzina sądziła, że stanowczo odmówi przyjścia na terapię zainicjowaną przez syna, zgodził się na udział w terapii. Wytrwał on w terapii rodzinnej mimo tego, że trudno mu było wytrzymać 90 minut sesji rodzinnej. Syn podjął prace fizyczną w trakcie terapii. Okazało się to być bardzo ważne dla ojca, gdyż ojciec przez całe całe swoje dzieciństwo i młodość musiał pracować fizycznie. Było widoczne, jak uwaga i świadoma obecność ojca odbudowała całą rodzinę, zwłaszcza syna.
Aktualne badania psychologiczne pokazują, że poczucie wartości mężczyzn jest wyższe niż poczucie wartości kobiet (Urlich Orth). Ogólnie poczucie wartości wzrasta od wieku przedszkolnego do 10-12 rż i pozostaje na tym poziomie przez okres dorastania. W wieku około 30 lat znów obserwujemy wzrost poczucia wartości, który utrzymuje się do 60 -65r.ż. Znaczące relacje społeczne i zaangażowanie społeczne w każdym wieku mają wpływ na wzrost samooceny. Środowisko rodzinne we wczesnych latach dziecięcych ma długotrwały wpływ na poczucie wartości dzieci. Ten wpływ utrzymuje się również w życiu osób dorosłych. Dobra samoocena sprzyja dobrym relacjom i doświadczeniom społecznym i odwrotnie. Korzystne relacje i doświadczenia społeczne pomagają utrzymać dobrą, stabilną samoocenę.
Na poczucie wartości mężczyzn wpływa często historia rodu. Pokolenia mężczyzn biorących udział w I i II wojnie światowej, były odcięte od uczuć z powodu swoich przeżyć wojenne. Poczucie wartości mężczyzny, zależało od tego, czy mężczyzna przeżył wojnę i wrócił do domu, czy zdołał obsiać pole, aby wyżywić rodzinę, czy począł potomstwo. Pokolenie mężczyzn biorących udział w wojnach, było odcięte od uczuć, a ich potomstwo,:synowie oraz wnuki cierpieli częściej na zaburzenia emocjonalne i choroby psychiczne. Niektórzy członkowie rodzin opuszczali swoje rodziny i byli uznani za zaginionych.
Drużyny wioślarskie, piłkarskie, koszykarskie, organizacje sportowe są miejscem, gdzie tworzy się więzi między mężczyznami oparte na współpracy. Tego typu relacje, przynależność do organizacji sportowych buduje poczucie wartości mężczyzny.
Kiedy mężczyźni są sobą rozczarowani i nie czują się wystarczająco dobrze, to wtedy częściej podejmują próby zmiany swojego samopoczucia poprzez kontakty seksualne. Sprzyja to temu, że mogą się łatwo uzależnić od seksu. Jeśli mężczyzna ma wysokie poczucie własnej wartości, to osłabienie potencji seksualnej związane z wiekiem lub kryzysem życiowym/zdrowotnym nie obniży jego samooceny. Inną formą podnoszenia niskiego poczucia własnej wartości przez mężczyznę jest kupowanie drogich samochodów, motocykli, domów oraz otaczanie się młodymi kobietami. Rzadko kiedy mężczyzna, który ma luksusowy samochód myśli o sobie „mam ten samochód i po prostu jestem tego wart”. Często w środku mężczyzna czuje się niepewnie i nowy samochód buduje jego ego.
Kiedy chłopiec jest potomkiem starszego mężczyzny i młodej kobiety, często wstydzi się „ swojego starego ojca” i może mieć kłopot w nawiązaniem relacji z nim. Jeśli chłopiec jest jedynym dzieckiem młodej matki, to matka może być pochłaniająca i zaborcza. Taka sytuacja rodzinna może powodować obniżenie samooceny mężczyzny. Ważne jest, aby zapobiegać takim sytuacjom np. poprzez psychoterapię rodzinną lub inną formę terapii dostosowaną do potrzeb rodziny.
Coraz więcej osób w Polsce akceptuje fakt, że są homoseksualni. W parach homoseksualnych mężczyzna pełniący rolę żeńską, częściej buduje swoje poczucie wartości w oparciu o czułość, troskliwość a mężczyzna pełniący rolę męską w związku swoją samoocenę opiera na tym, że jest osobą odpowiedzialną za związek, rodzinę. Często mężczyźni homoseksualni mieli trudne relacje z swoim ojcem, nie mieli kontaktu, nie czuli się przez nich wspierani. Wtedy miejsce ojca w rodzinie zajmowała dominująca matka. Doświadczenia pracy klinicznej pokazują, że ojciec często był bardzo agresywny i dorastający mężczyzna/syn czuł się w obowiązku zająć matką, którą postrzegał jako słabszą. Wybór orientacji seksualnej był wtedy dla mężczyzny nieuświadomionym wyborem, by „nie stać się tak agresywnym jak jego ojciec”.
Poczucie niskiej wartości mężczyzn może się wyrażać jako perfekcjonizm, lęk przed popełnieniem błędów, jako duża potrzeba uznania. Mężczyzna, który jest bardzo perfekcyjny, sam siebie nie akceptuje, sam siebie odrzuca. Potrzebuje uznania i aprobaty od bliskich, żony, innych osób.
Przykład:
Mężczyzna lat 48, żonaty ma dwóch synów. Chłopcy uczęszczają do szkół prywatnych, z doskonałym programem, z doskonałymi nauczycielami. Małżeństwo mieszka w perfekcyjnie wykończonym domu, w eleganckiej dzielnicy, utrzymuje relacje z dobrze ustosunkowanymi ludźmi. Wewnątrz mężczyzna czuł się pusty i niewiele warty.
Artykuł w wersji audio
