W poniższym artykule zajmuję się tym, co zrobić, gdy rodzice niepokoją się, czy ich dorastające dziecko/nastolatek nie jest uzależnione od gier komputerowych, internetu, mediów społecznościowych?
Moment w którym nastolatek zaczyna żyć bardziej w świecie wirtualnym, niż w świecie realnym można łatwo przeoczyć, nie zauważyć go.
- Dzieje się to wtedy gdy, rodzice są przeciążeni obowiązkami zawodowymi lub rodzinnymi.
- Kiedy rodzice mają konflikt w związku/ małżeństwie lub inny konflikt np. w sytuacji zawodowej, rodzinnej.
- Kiedy drugi rodzic jest nieobecny lub choruje.
- Kiedy choć jeden z rodziców jest uzależniony od seksu, alkoholu, internetu, leków.
- Kiedy relacje rodzinne nie zaspokajają potrzeb dziecka adekwatnie np. któreś z rodziców nie rozmawia w ogóle z dzieckiem, nie umie wyrażać swoich uczuć i emocji, ma upośledzenie umysłowe.
- Kiedy nastolatek był wcześniej uzależniony od hazardu, narkotyków, to rodzice mogą traktować „siedzenie przed komputerem” jako mniejsze zło.
- Jeśli wcześniej nastolatek przynależał do agresywnej grupy rówieśników, to rodzice mogą się cieszyć, że dziecko jest w domu, jest bezpieczne i nic mu się nie dzieje.
- Rodzice mogą mieć nadzieję, że nastolatek pozna kogoś bliskiego przez internet, że znajdzie towarzystwo i partnera.
- Jeśli nastolatek był mobbingowany, to rodzic może mieć nadzieję, że dziecko uspokoi się grając w gry komputerowe, korzystając z internetu, mediów społecznościowych.
- Jeśli nastolatek miał wcześniej obniżony nastrój, był nerwowy, zalękniony, to rodzice mogą mieć nadzieję, że gra komputerowa, media społecznościowe pomogą dziecku w tej sytuacji.
Kiedy życie w świecie wirtualnym staje się groźne dla młodego człowieka?
- Kiedy młoda osoba spędza wiele godzin dziennie w internecie.
- Kiedy nastolatek jest nerwowy, poirytowany, smutny, znudzony, w sytuacji gdy nie ma dostępu do komputera.
- Kiedy nastolatek porzuca zainteresowania, które go wcześniej cieszyły i budowały.
- Kiedy ma kłopoty z powodu grania, serfowania po internecie np. przestaje spać, przestaje jeść regularnie, dbać o własną higienę, ma gorsze wyniki w nauce, jest usunięty ze szkoły/studiów, jego komputer jest zawirusowany.
- Kiedy mimo tych wszystkich trudności, nastolatek gra dalej.
- Kiedy nastolatek chce przestać grać, ale nie udaje mu się wytrwać w swojej decyzji.
- Kiedy relacje intymne mają miejsce w świecie wirtualnym a nie realnym.
Przykład z życia:
Młoda kobieta ma 21 lat. Obydwoje rodzice są tytanami pracy, odnoszą sukcesy, są lubiani, ekscytujący, podziwiani. Rodzice planują świetlaną przyszłość córce. Jako dziecko miała liczne opiekunki, była wożona na liczne zajęcia dodatkowe. Kilka lat zajęło rodzicom zauważenie faktu, że dziewczyna wraca ze szkoły przerażona i milcząca. Dowiadują się, że w szkole jest ośmieszana przez koleżanki. Zmieniają wówczas szkołę na inną. Ich uwadze umyka fakt, że zarówno w okresie wyśmiewania/mobbingu w szkole jak i po zmianie szkoły, dziewczyna rozluźnia się grając w gry RPG.
Kilka lat później ma miejsce rozwód rodziców. Dziewczyna zamieszkuje z matką. Jest cicha, spokojna, nie sprawia kłopotów. Rodzice orientują się, że córka ma kłopoty, kiedy przerywa wybrane studiach.
Mimo, że rodzice są rozwiedzeni, zwracają wtedy uwagę na córkę. Nie wiedzą co się z nią dzieje. Zastanawiają się, czy jest chora psychicznie, czy ma „słaby charakter”?
Odpowiedź brzmi „córka jest osobą uzależnioną od gier komputerowych, internetu”.
Co o tym świadczy?
- W wieku 10 lat nauczyła się, jak korzystać z gier/internetu, żeby nie czuć lęku, kiedy czuła się atakowana, ośmieszana.
- Kilka lat poprawiała sobie samopoczucie, grając w gry komputerowe, po tym jak była ośmieszana przez koleżanki lub bała się.
- Dziewczyna była wściekła na swoich rodziców, którzy nie zauważyli sytuacji prześladowania w szkole. Córka nie wyraziła tej wściekłości.
- Przed rozwodem rodzice kłócili się, a córka grała coraz więcej i więcej. Wówczas spała po kilka godzin dziennie.
- Nastolatka nie wyraziła złości na rodziców, którzy nie mogli się porozumieć.
- Swoją złość rozładowywała grając do późna w nocy.
Paradoksalnie to, że dziewczyna grała, serfowała po internecie, pozwoliło jej nie skrzywdzić żadnego z rodziców, nie opowiedzieć się po żadnej ze stron.
Niestety skutki uzależnienia od gier, komputera, internetu były takie że:
- Nie umiała wyrazić złości, lęku w relacji z rodzicami i rówieśnikami
- Nie nawiązała bliskich relacji w szkole podstawowej i średniej. Jej relacje rówieśnicze szybko się kończyły.
- Zaczęła się masturbować i nie znalazła chłopaka, choć jest piękną kobietą
- Zaczęła mieć kłopoty z koncentracją w sytuacjach kontaktu z ludźmi, czuła się szybko znudzona, zmęczona
- Nie umiała się skupić na zajęciach w szkole
- W efekcie tych trudności, musiała przerwać naukę na studiach
O uzależnieniu od gier/internetu/mediów społecznościowych świadczą następujące zachowania:
- Zaniedbanie obowiązków szkolnych i domowych
- Granie do późnych godzin nocnych
- Spóźnianie się do szkoły, opuszczanie zajęć
- Słabsze wyniki w nauce
- Nieregularne odżywianie
- Ograniczona ilość kolegów, słabsze kontakty z rówieśnikami
- Dziecko mówi, że ma dobrych znajomych na których może liczyć w internecie
- Brak osobistych relacji rówieśniczych adekwatnych do wieku
- Oszukiwanie rodziców, tworzenie iluzji, że się przygotowują do zajęć, egzaminów
- Drobne oszustwa finansowe, kradzieże
- Zwiększenie drażliwości, wybuchy, obwinianie rodziców, nauczycieli
- Zaburzenia miesiączkowania
- Pominięcie, zaniedbywanie higieny osobistej
- Kontakt z dzieckiem staje się bardziej trudny i powierzchowny
Jeśli występują następujące zachowania jest to powód do konsultacji rodzica u psychologa, gdyż dziecko potrzebuje pomocy, aby wyjść z uzależniania od internetu, gier itd. oraz zacząć realne życie.
Przerwanie cyklu uzależnienia od świata wirtualnego jest trudne po 30 roku życia, wzorce uzależnienia są utrwalone i oporne na zmianę.
Co pomoże rodzicowi, który ma wątpliwości, czy jego dziecko jest uzależnione?
- Korzystne jest, kiedy rodzic zauważy problem
- Pomocne jest, dopuścić myśl, że młody człowiek może być uzależniony od gier komputerowych/internetu/mediów społecznościowych
- Pomaga przygotowanie rodziców do odstawienia „środka znieczulającego czyli internetu” i przeprowadzenie tej zmiany
- Utrzymanie abstynencji dziecka od gier komputerowych/ internetu
- Praca z rodzicami nad tematami, stojącymi za uzależnieniem młodego człowieka od gier/internetu/mediów społecznościowych
Jeśli niepokoją się Państwo zachowaniami dziecka związanymi z internetem, grami komputerowymi, zapraszamy Państwa do kontaktu z terapeutami ośrodka Aditus.
Opracowały
Teresa Ossowska, Małgorzata Krupińska
Artykuł w wersji audio
